De Zwaarste Lijst ooit gaat vandaag van start. In drie dagen tijd zal StuBru de Vlaamse metalhead 666 nummers van het zwaardere gitaarwerk voorschotelen. Een uitgelezen kans om met Vers Bloed de metalscene onder de loep te nemen. Wij spraken met Didier Goossens, een man die van metal een studie maakte.
Didier Goossens ging na zijn master literatuur- en cultuurwetenschappen aan de slag als docent en onderzoeker aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Daar werkt hij aan een doctoraat in Metal Music Studies: "Ik bestudeer de verschillende manieren waarop mensen omgaan met culturele identiteiten in metal. Daarnaast ben ik ook gewoon fan. Het is volgens mij belangrijk voor metalmusic-wetenshappers om er toch dicht bij te staan."
"Ik hou van extremiteiten. Muziek moet ofwel heel extreem zijn, zonder vocals of met vocals die onverstaanbaar zijn want dan kan ik het opzetten tijdens het werken. Ofwel moet het heel kitsch zijn. Zaken zoals Gloryhammer of Alestorm, die je gewoon niet serieus kan nemen."
Welke Belgische nieuwkomers verwacht je dit jaar in De Zwaarste Lijst?
Ik hoop dat Pothamus en Sons Of A Wanted Man dit jaar de lijst halen. Alkerdeel en Carnation zou ook wel moeten lukken. Ik wens het Off The Cross ook echt toe, zeker na die cover van Dance Macabre waarmee ze Catch of the day waren. Ik heb nu recent zelf Kludde getipt op StuBru. Ik zou het geweldig vinden mochten die erbij zijn, gewoon om gortige black metal op de radio te krijgen.
Wat zijn de hardnekkigste vooroordelen waar metal mee heeft af te rekenen?
Het hardnekkigste vooroordeel is volgens mij dat de scene bestaat uit gevaarlijke mensen. Je hebt natuurlijk ook het stereotype beeld van het lange haar en de leren jassen, terwijl de nieuwe bands er vaak bijlopen als brave huismussen.
Gelukkig is het idee dat metal een levensstijl zou moeten zijn wel stilaan aan het verdwijnen. De meeste mensen hebben ondertussen door dat het heel moeilijk is om te leven van je muziek. De meeste metalheads hebben ook gewoon een dagjob en metal is iets voor in hun vrije tijd.
Wat mij vooral opvalt, is dat metal altijd in heel generaliserende termen wordt omschreven. Ergens heb ik daar wel begrip voor omdat journalisten het genre behapbaar willen maken.
Anderzijds is het frustrerend om te horen hoe vaak een band bijvoorbeeld als ‘tribal’ wordt omschreven. Muziek met een alternatief drumritme krijgt meteen het label ‘tribal’. Dat heb je bijvoorbeeld ook met de term ‘authentiek’, die je te pas en ten onpas ziet opduiken in de pers om bands, genres en stijlen te beschrijven. Maar eigenlijk zijn die termen flou, ze zijn afhankelijk van the eye of the beholder.
Die generaliseringen gaan over een heel gelaagd gegeven heen van etniciteit, identiteit en cultuur. Volgens mij wordt er daar soms te makkelijk overgegaan. Dat is dan ook voor een deel waar mijn onderzoek over gaat.
Metal leeft in België, dat merk je aan het succes van De Zwaarte Lijst, toch lijkt het alsof het genre vaak niet serieus genomen wordt.
Metal is natuurlijk een acquired taste, daarom zullen mensen er zich altijd op blijven vastlopen. Als je dat als pers toegankelijk wil maken, dan wil je daarmee lachen en ik zal zelf de eerste zijn om ermee te lachen. Maar aan de andere kant is metal voor veel mensen wel echt waardevol.
Het genre wordt altijd voorgesteld op basis van de stereotypes die iedereen al kent. Daarom blijft ‘metal’ voor veel mensen nog altijd een vies woord. Als je meer mensen geïnteresseerd wil krijgen in metal is het belangrijk om de diversiteit ervan te benadrukken. Dan heb ik het niet alleen over subgenres, maar ook thema’s.
Metal is een globaal fenomeen, overal waar het opduikt, is het onderhevig aan de lokale context. Het genre kan dus heel veel verschillende verhalen vertellen die ook sociaal relevant zijn: sociale ongelijkheid, racisme, seksisme, ecologie.
Metalmuziek is altijd een verzet tegen iets, niet alleen tegen tegen de moraal of het christendom, maar ook tegen sociaal onrecht. Het genre staat niet los van de wereld.
Is metal muzikaal zo conservatief als het wordt voorgesteld?
Metal staat volgens mij sociaal en artistiek op een keerpunt. Er komt steeds meer aandacht voor nieuwe narratieven binnen het genre. Er zijn verschillende sociale groepen die hun plek opeisen in een genre dat van oorsprong wit en mannelijk was en zij brengen allemaal hun eigen thema's mee.
Tegelijkertijd staat het genre ook op een artistiek keerpunt. De klassieke headliners zullen er binnen twintig jaar niet meer zijn. Bands als Gojira, Trivium en Nightwish worden soms genoemd als nieuwe headliners, maar daar bestaat zeker geen consensus over.
De klassieke metalalbums zoals Paranoid van Black Sabbath zijn ondertussen al vijftig jaar oud. De hedendaagse bands gaan op een uiteenlopende manier om met die geschiedenis. Je hebt enerzijds bands die steeds verder willen evolueren en extremer gaan. Anderzijds heb je bands die terugkeren naar het origineel. Die mensen denken: "wat 40-50 jaar geleden gemaakt werd was cool, dat gaan we opnieuw doen". We zullen dat ook zien met de genres die in de nasleep van die klassiekers zijn ontstaan. Nu Metal is bijvoorbeeld weer aan een heropmars bezig door de komst van Code Orange.
Daarnaast heb je ook de scheidingslijn tussen heavy metal en extreme metal. Heavy metal heeft een bepaalde blueprint die moet gevolgd worden om succesvol te zijn. Extreme metal volgt een volledig andere logica: Je moet de scene, het genre en de geschiedenis kennen en je moet durven grenzen aftasten en 'the next step' zetten.
De muziek blijft dus verder evolueren. Mensen zullen altijd nieuwe dingen blijven doen en daardoor verdwijnen er steeds meer taboes. Drumcomputers waren vroeger bijvoorbeeld 'not done', maar vandaag is er geen haan meer die er naar kraait. Metal is zo divers geworden dat het onmogelijk is geworden om de grenzen van het genre te patrouilleren en daar heeft het internet een belangrijke rol in gespeeld. Er is vandaag veel meer smaakdiversificatie.
Wat typeert de Belgische metalscene?
De grootste Belgische verwezenlijking op vlak van extreme muziek is volgens mij de H8000-scene. Dat is een West-Vlaamse scene die is ontstaan in de nasleep van de Amerikaanse straight edge hardcore. Het was een losse verzameling van hardcore en metalcore bands die in de jaren 90' wereldwijd bekend zijn geworden met namen als Liar, Congress, Spineless en Sektor. De scene was sterk gericht op social justice, veganisme en een straight edge levensstijl.
Die scene is door kruisbestuiving blijven doorleven. Veel hedendaagse artiesten groeiden op met die muziek en de artiesten uit H8000-scene gingen later in andere bands spelen. Bands als Amenra, Oathbreaker en King Hiss zijn ontstaan uit de as van H8000. Doorheen de tijd zijn daar verschillende genre bijgekomen zoals black metal en post-metal.
Dat is volgens mij ook de algemene tendens in de Belgische metalscene: stijlvermenging. Er zijn geen grenzen meer aan metal. Zo goed als alle bands tegenwoordig onderstrepen dat ze hun inspiratie halen uit meerdere genres.
Vier Belgische metalplaten op aanraden van Didier
Mother - Mother I
"Mother is een band waar ik momenteel extreem enthousiast over ben. het is een Oostendse black metal/pos-metalband. Soms heel dromerig, soms heel venijnig"
Pothamus - Raya
"Pothamus is een band uit de Mechelse scene. Met Raya heeft Pothamus een eigen universum geschapen op basis van verschillende mythologieën, folklore en wetenschappen. Zowel de muziek als het verhaal zitten fantastisch in elkaar."
Works Of The Flesh - Works Of The Flesh
"Een nieuwe deathmetalband uit Antwerpen die gewoon steengoede old school death metal maakt."
Vonnis - Bikini Season
"Gentse band waar je eigenlijk geen label op kan kleven. Zij zijn het echte venijn van de underground. één van de interessantste bands van het moment die mij blijft verrassen."